2011 slechtste filmjaar VS in zestien jaar

De Verenigde Staten hebben het afgelopen jaar een dramatisch slecht filmjaar gehad. De totale opbrengst van bioscoopkaartjes is met 10,15 miljard dollar zo'n vier procent lager dan vorig jaar, de laagste van de afgelopen zestien jaar. Dat blijkt uit cijfers van Hollywood.com, dat de opbrengsten en bezoekersaantallen van bioscoopfilms bijhoudt.

De cijfers steken vooral schril af tegen die van vorig jaar. Toen was echter het megasucces van Avatar, dat in de VS ruim 760 miljoen en wereldwijd bijna 2,8 miljard dollar opbracht, verantwoordelijk voor een groot deel van de totale opbrengst.

Zomerfilms zorgden nog voor een goede opbrengst, maar in het najaar bleef het verontrustend stil in de bioscoop. De eerste twee weekeinden van december hadden zelfs de laagste opbrengsten van dit jaar. Toch vallen de eindejaarscijfers tegen. Medio december moesten immers nog enkele grote kerstfilms in de bioscoop verschijnen waar de studio's hun hoop op hadden gevestigd.

"Dit jaar bracht een aantal grote films net wat minder op dan we hadden gehoopt", zegt Chris Aronson, hoofd distributie van 20th Century Fox. Ook de film van zijn maatschappij, Alvin and the Chipmunks: Chipwrecked, voldeed aan de kassa niet aan de verwachtingen. "Dit najaar was gewoon treurig. Er waren geen echte kaskrakers voor een groot publiek."

Tot de tegenvallers behoren films als Sherlock Holmes: Game of Shadows, Happy Feet Two, Tower Heist, en Cowboys & Aliens. Op animatiegebied bleef voor het eerst sinds 2005 een hit van meer dan 200 miljoen dollar uit. Hetzelfde gold voor het genre van de superheldenfilms, waarin voor de tweede maal in tien jaar tijd geen film meer 200 miljoen dollar opbracht.

Een voor de hand liggende oorzaak zou de recessie kunnen zijn, waardoor de bioscoopbezoeker ieder dubbeltje drie keer omdraait voor hij het aan filmkaartjes besteedt. Wellicht is het publiek uitgekeken op de bekende personages en verhaallijnen in films. Het zou kunnen dat de vooraanstaande studio's slecht hebben getimed door allemaal hun grote familiefilms rond de nationale feestdag Thanksgiving uit te brengen, waardoor de consument werd overvoerd. Misschien zijn mensen tegenwoordig vooral bezig met hun nieuwe gadgets en minder op zoek naar vertier in de bioscoop.

Zeker is dat het aantal verkochte bioscoopkaartjes dit jaar terugliep. Het aantal bioscoopbezoekers in de VS was dit jaar met 1,275 miljard het laagst sinds 1995, toen nog 1,26 miljard Amerikaanse bioscoopkaartjes werden verkocht. De gestegen toegangsprijzen, mede als gevolg van de toevoeging van 3D, kon de teruglopende opbrengst niet compenseren en zijn volgens sommigen zelfs debet aan de teruglopende bezoekersaantallen.

De studio's richten hun blik nu vooral op volgend jaar. De line-up voor 2012 bestaat alvast uit een aantal enorme producties. De Batman-film The Dark Knight Rises, het superheldenepos The Avengers en de Alien-prequel Prometheus behoren alle tot de films waar het publiek reikhalzend naar uitkijkt en waar de studio's hun hoop op gevestigd hebben.

Paul Dergarabedian, analist bij Hollywood.com, is voorzichtig optimistisch. Maar als ook 2012 weer een tegenvallend jaar wordt, denkt hij dat de filmindustrie de verwachtingen drastisch moet bijstellen. "De wereld van vandaag is heel anders dan die van de jaren negentig, met veel meer media waarop films kunnen worden bekeken. Dat zou nu eindelijk z'n weerslag kunnen hebben op het bioscoopbezoek."