FOK!filmblik: De 5 beste Eerste Wereldoorlog films

Het is vandaag alweer 95 jaar geleden dat er een einde kwam aan de gruwelijke Eerste Wereldoorlog. Uiteraard is dat ook een prima gelegenheid om weer eens een goede oorlogsfilm te gaan zien. Sinds 1916 (!) verschenen er honderden films met de Grote Oorlog als thema. In het FOK!filmblik van vandaag vijf van de beste films uit het genre.

Wings (1927)

In 1927 verscheen de stomme film Wings van William A. Wellman. Tot 2012 was Wings de enige film zonder geluid die als een Oscar zou winnen in de categorie Beste Film. Daarnaast won Wings als enige film in de filmgeschiedenis een Oscar voor technische effecten. Die special effects waren trouwens uitmuntend en al helemaal voor de tijd dat deze film werd gemaakt. Wings was ook een spraakmakende film aangezien er voor het eerst twee kussende mannen in beeld werden gebracht.

In Wings zien we, onder de begeleidende tonen van een bombastisch Wurlitzer pijporgel, hoe twee bevriende piloten verliefd worden op hetzelfde meisje. Hun vriendschap wordt behoorlijk op de proef gesteld als ook het meisje geen keuze kan maken tussen de twee mannen.

Wings werd jarenlang als verloren beschouwd tot er een kopie op nitraatfilm terug werd gevonden in Parijs. In 2012 is de gerestaureerde versie van Wings op Blu-Ray en dvd verschenen. Verplichte kost voor de liefhebbers van klassieke oorlogsfilms.

All Quiet on the Western Front (1930)

In 1930 verscheen een epische oorlogsfilm, gebaseerd op het boek Van het westelijk front geen nieuws van Erich Maria Remarque. In All Quiet on the Western Front, de film van de Amerikaans-Russische cineast Lewis Milestone, zien we het zeer indrukwekkende verhaal van de Duitse scholier Paul Baumer (Lewis Ayres), die samen met een aantal scholieren omgepraat worden door hun leraar om hun vaderland te dienen. De jongens denken dat ze aan een spannend avontuur beginnen maar die gedachte verdwijnt al snel. Paul en zijn vrienden krijgen te maken met de gruwelen van de oorlog en merkt dat begrippen als 'de vijand' en 'goed en kwaad' al snel vervagen. Ondertussen ziet Paul al zijn klasgenoten sterven.

All Quiet on the Western Front mag absoluut bij de betere films over de Eerste Wereldoorlog worden gerekend. De film, die terecht een tweetal Oscars won, geeft een zeer indringend beeld van de waanzin die oorlog heet. All Quiet on the Western Front was de eerste film van Lewis Milestone met geluid. Ook werd er een stomme versie van gemaakt voor de filmhuizen waar men nog geen films met geluid kon vertonen. Van de gehele cast en crew van de film is alleen nog de inmiddels 103 jaar oude Arthur Gardner in leven.

All Quiet on the Western Front was de allereerste oorlogsfilm met geluid die een Oscar zou winnen als Beste Film. De film mocht in Italië tot 1956 niet vertoond worden en ook in Duitsland en Polen stond de film op de zwarte lijst. In Polen vond men de film vreemd genoeg te pro-Duits! In 1937 kreeg All Quiet on the Western Front een eveneens imponerend vervolg met The Road Back. Ook verscheen er in 1979 remake in de vorm van een prima tv-film.

Gallipoli (1981)

Een Australische film over de verschrikkingen tijdens de Slag om Gallipoli. Gallipoli werd geregisseerd door Peter Weir, een regisseur die eerder al naam had gemaakt met films als The Cars That Ate Paris en The Last Wave. Mel Gibson en Mark Lee spelen de hoofdrol in de film waarin we de belevenissen kunnen zien van Frank Dunne (Gibson) en Archy Hamilton (Lee), twee vrienden die beiden trainen voor de Olympische Spelen. Maar dan breekt de Eerste Wereldoorlog uit en melden de mannen zich aan voor de oorlog in Europa. Ze worden gelegerd op Gallipoli waar ze de dodelijke strijd aangaan tegen de Ottomaanse soldaten.

Met een budget van 2,8 miljoen dollar was Gallipoli de allerduurste Australische filmproductie tot op dat moment. Nadat regisseur Peter Weir een bezoek had gebracht aan een voormalig slagveld uit de Grote Oorlog wist hij dat deze film gemaakt moest worden. Ook Gallipoli toont op onomwonden wijze hoe nutteloos de moordende loopgravenoorlog was en hoe manschappen als slachtvee over de rand werd gejaagd.

Gallipoli werd geproduceerd door media moguul Rupert Murdoch, wiens vader als journalist in 1915 aan het front was geweest. Murdoch zag het als zijn persoonlijke missie om aan te tonen hoe de Britse legerleiding zich had verscholen achter hun manschappen.

The Trench (1999)

In The Trench van regisseur William Boyd zien we de belevenissen van een groep Britse soldaten aan de vooravond van de Slag aan de Somme. De film speelt zich af in Noord-Frankrijk, aan het einde van juni 1916. De naieve 17-jarige Billy MacFarlane (Paul Nicholls) en zijn mede-soldaten hadden ingetekend om te vechten tegen de Duitsers. Als ze eenmaal in een loopgraaf staan te wachten op het signaal om aan te moeten vallen beseffen de mannen zich pas goed waaraan ze zijn begonnen. Vanaf dat moment proberen ze afleiding te vinden, tot het moment komt dat ze de vijand aan zullen moeten vallen die in de loopgraven tegenover hun zit. Het zijn de laatste uren voor de beruchte Slag aan de Somme.

The Trench, met Paul Nicholls, Daniel Craig en Julian Rhind-Tutt in de hoofdrol, concentreert zich in tegenstelling tot veel andere oorlogsfilms niet op de veldslag, maar richt zich meer op de tijd die daar aan vooraf ging. Ben Whishaw, die in deze film zijn debuut maakte, zou later ook samen met Daniel Craig te zien zijn in Layer Cake, Enduring Love en Skyfall.

War Horse (2011)

War Horse is een prachtige film van Steven Spielberg. Nu kenden we Spielberg natuurlijk al van zijn Tweede Wereldoorlog-films zoals Raiders of the Lost Ark, Empire of the Sun, Saving Private Ryan en Schindler's List. Met War Horse gaf de regisseur op indrukwekkende wijze een beeld van de verschrikkingen van het slagveld tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Het verhaal van War Horse begint een paar maanden voor het uitbreken van de oorlog. Albert Narracott woont met zijn ouders op een boerderij in Engeland. Op zekere dag is hij getuige van de geboorte van een Engelse volbloed. Albert is de enige die het in het wild geboren paard kan benaderen. Albert weet het vertrouwen te winnen van het paard en geeft hem de naam Joey. Dan breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Alberts familie komt door omstandigheden in de schulden en zijn gedwongen om hun paard te verkopen. Joey wordt verkocht aan het Britse leger en gaat richting het front. Ondanks dat Albert te jong is om in het leger te mogen gaat hij toch naar Frankrijk om zijn vriend te redden.

War Horse werd gebaseerd op het gelijknamige boek van de Britse schrijver Michael Morpurgo uit 1982. Klik hier voor de recensie van de film door collega Breuls.

Uiteraard is dit overzicht verre van compleet. Voel je daarom vrij om je aanvullingen te geven in de reacties hieronder.