Film: Transformers: Dark of the Moon

Michael Bay heeft wat goed te maken. Hij lanceerde in 2007 op succesvolle wijze een live-action versie van de van speelgoed, comics en tekenfilms bekende Transformers-franchise. Hij introduceerde Sam Witwicky (Shia LaBeouf) en zijn vriendin Mikaela (Megan Fox) en vertelde een verhaal over robots en mensen vol met actie, sci-fi mythologie en veel fanboy-lekkernij. De toon was gezet; hoewel er wel degelijk een verhaal werd verteld, lag de focus op het naar het witte doek brengen van de stoere robots, met de nodige actie en spektakel. Het kon er prima mee door.

Maar toen kwam het vervolg. De excuses kwamen overal vandaan, maar die namen niet weg dat Transformers: Revenge of the Fallen een complete aanfluiting was: een gebrek aan zinnig plot, scènes overladen met belachelijk overweldigende actie, personages zonder echte drijfveren en comic relief karakters die meer kwaad dan goed deden bleken niet de bouwstenen voor een degelijke prent. De verwachtingen voor Transformers 3, die er alleen kwam omdat deel 2 toch een enorm publiek wist te trekken, waren laaggespannen.

Transformers: Dark of the Moon - Optimus Prime

Transformers: Dark of the Moon duikt opnieuw in de geschiedenis van Cybertron, de thuisplaneet van de Autobots en de Decepticons. Daar woedde ooit een oorlog waaruit een Autobots-schip probeerde te ontsnappen, dat in zijn vlucht zware schade opliep door vijandelijk vuur. Zwaar gehavend dreef het schip door de ruimte om uiteindelijk, in de jaren '60, tot stilstand te komen op onze maan. Het leidde ertoe dat de VS en Rusland probeerden als eerste op die maan te komen om het schip te onderzoeken en de film opent met dit stukje creatief geschiedenisschrijven. 

Na tweemaal de wereld van de ondergang gered te hebben in heldhaftige avonturen met de Autobots en het Amerikaanse leger is de pret voor Sam Witwicky voorbij. NEST, het samenwerkingsverband tussen de Autobots en het leger, heeft hem niet meer nodig en plaatst hem effectief buitenspel. Zelfs Bumblebee, zijn auto, is vaker weg voor een missie dan hem van vervoer te voorzien. Dus gaat Sam verder met zijn leven: hij is klaar met zijn studie en zijn relatie met Mikaela is voorbij. Hij woont nu samen met Carly (Rosie Huntington-Whiteley) en is op zoek naar werk. De Transformers behoren toe aan een vorig leven.

Intussen ontdekken Optimus Prime en zijn vrienden dat de mensheid al tientallen jaren kennis over de Autobots heeft: informatie over de maanmissie in 1969 leert hen dat een goede vriend en mede-Autobot, Sentinel Prime, in het schip op de maan begraven ligt. Dat leidt tot een korte missie om Sentinel (Leonard Nimoy) te redden en te rebooten. Sentinel brengt echter de nodige problemen mee naar Aarde, die de strijd tussen de Autobots en de Decepticons opnieuw doet oplaaien.

Films over mechanische levensvormen die kunnen wisselen tussen hun eigen vorm en die van aardse machines zijn in de basis al een beetje ongeloofwaardig en voor hen die daar niet voor open staan eigenlijk een beetje belachelijk. Da's ook niet gek; de complete franchise is gebaseerd op speelgoed en de grote variëteit aan karakters en mogelijkheden is puur ontwikkeld om meer speelgoed te kunnen verkopen. Jongensspeelgoed, om precies te zijn en al vanaf de eerste film heeft Bay duidelijk gemaakt jongensfilms te maken. Dit is te zien aan de focus op actie en mooie auto's, spektakel, sci-fi en de nodige close-ups van La Fox. De overdaad aan deze focus deed deel 2 de das om, maar daar lijkt in de derde film van geleerd te zijn; het verhaal bevat zowaar enkele minder voorspelbare plotpunten en hoewel lingeriemodel Huntington-Whiteley zich aan de kijker introduceert met haar welgevallige achterste lijkt ze over meer inhoud te beschikken dan haar voorgangster. Ook in het verhaal heeft ze een grotere rol dan 'het vriendinnetje van', al zijn er genoeg momenten waarop je je afvraagt waarom zij nog in beeld is.

Transformers: Dark of the Moon - Rosie Huntington-Whiteley

Verder is Bay goed met actie. De vorige films hebben dat wel laten zien en het scenario heeft hem deze keer voldoende ruimte geboden om een aantal goede spektakelscènes te schieten. Het scenario is ook een duidelijke verbetering ten opzichte van Revenge of the Fallen. Hoewel nog steeds een verhaal over vechtende buitenaardse robots met een focus op stoere actie, is het nu sterk genoeg om de actie ook daadwerkelijk te dragen. Momenten die nodig zijn voor het uitleggen van achtergronden, maar op zichzelf saai en cheesy zijn, worden verlicht met humor. Onder anderen Ken Jeong (The Hangover) en John Malkovich zorgen hiervoor, en verbinden bovendien Sams verhaal met dat van de Autobots. Op andere momenten zijn bijrollen als die van Alan Tudyk (FireFly) of de kleinere huistransformers goed voor een luchtig moment. En de beweegredenen van de bad guys zijn helemaal niet zo enorm uit de lucht gegrepen. Al met al is het een stuk beter te pruimen dan het vorige deel.

Betekent dit dat Ehren Kruger, die medeverantwoordelijk was voor het scenario van deel 2 en de enige credit heeft voor dit vervolg, nu het licht heeft gezien en het roer totaal heeft omgegooid? Natuurlijk niet, maar de toon die is gezet in de eerste film en is ingestort in de tweede heeft in het derde deel zijn plek gevonden. Het scenario is niet zonder z'n fouten, maar deze zijn minder onoverkomelijk en de enkele plotgaten leveren niet constant ergernissen op. Samen met de meer dan in de vorige delen uitgebalanceerde actie levert dit zowaar een fatsoenlijke film op, die precies doet wat-ie moet doen, namelijk visueel vermaken en inhoudelijk voldoende plek bieden om de visuele momenten aan elkaar te knopen. Visuele momenten die overigens helemaal niets doen met de derde dimensie, waardoor je dus nagenoeg voor niks de film door een brilletje bekijkt.

De benadering die Team Bay heeft gekozen voor deze trilogie zal nooit leiden tot echte topfilms, maar driemaal is scheepsrecht voor wat de films wel zijn: popcornvermaak met een groot budget. Voldoende voor de gemiddelde bioscoopbezoeker en bevredigend voor de fans.