Captain America: The Winter Soldier

Van alle helden die sinds 2008 de revue passeerden in de films van Marvel Studios is Captain America wellicht wel de meest centrale figuur. Zijn oorsprong, uit de doeken gedaan in Captain America: The First Avenger uit 2011, hangt samen met die van de organisatie S.H.I.E.L.D., die in 2008's Iron Man voor het eerst werd genoemd en sindsdien een prominente positie tussen de helden heeft gekregen.

In The Avengers speelde de Captain een beetje de rol van aanvoerder in het veld; Steve Rogers de militair was van de grote helden de enige professional tussen de nerdy playboy, het monster en de God. Hij had een duidelijk doel: de groep leiden, net zoals dat zijn positie was in z'n introductiefilm.

Zijn tweede eigen film is echter een ander verhaal. Rogers hoeft niet meer geïntroduceerd te worden en er is ook geen team waar hij op natuurlijke wijze deel van uitmaakt. Dus de vraag voor de schrijvers: wat te doen met de supersoldaat? Het antwoord is simpel: kijk naar de comics. Maar meer specifiek: hou hem gewoon zoals hij bekend is bij het bioscooppubliek. Laat hem gewoon die soldaat zijn. Of iets moderner: een super-overheidsagent.

Captain America: The Winter Soldier: Rogers en Romanoff

Want Steve Rogers is feitelijk gewoon een hooggeplaatst agent in Nick Fury's veiligheidsdienst. En daar is niet veel mis mee. Captain America: The Winter Soldier begint ook met Rogers in een normale werkomgeving; een rondje hardlopen in de ochtend, een missie naar het buitenland in de middag. Hij hangt de held uit; neemt het voortouw en vecht voor het goede in de wereld, uit naam van S.H.I.E.L.D. Maar al snel wordt duidelijk dat er in S.H.I.E.L.D. ook kwaad schuilt, en het lijkt aan Rogers om te achterhalen waar het kwaad precies zit.

Wanneer Rogers op zoek gaat naar de waarheid, tegen de orders van hogere bazen in, wordt hij tot gezocht crimineel verklaard. In zijn strijd heeft hij daarbij alleen hulp van S.H.I.E.L.D. agent Natasha Romanoff en nieuwe bondgenoot Sam Wilson. Met Romanoff, beter bekend als Black Widow, werkt hij op dit punt al een aantal jaar samen en de twee hebben een prettige, losse werkrelatie opgebouwd. Dit komt tot uiting in de scènes tussen Scarlett Johannson en Chris Evans, die de juiste chemie tonen tussen twee collega's die elkaar goed kennen. En het elkaar een date met een collega aanpraten tijdens een gevecht houdt de luchtigheid erin.

Wilson, gespeeld door Anthony Mackie en informeel bekend onder de naam Falcon, is een frisse aanvulling van het kaliber van Iron Mans War Machine: een buddy die helpt wanneer er echte slagkracht nodig is. Tegelijk is het Falcon-personage er eentje die benadrukt dat The Winter Soldier nog wel degelijk een comic-verfilming is; Rogers en Romanoff, alsmede Nick Fury en andere S.H.I.E.L.D. leden, zijn eigenlijk doodnormale mensen. Falcon wijkt hier niet van af - hij heeft geen superkrachten - maar onderstreept met zijn mogelijkheid om te vliegen wel het superheldentintje.

Captain America: The Winter Soldier: De winter soldier

En dat onderstrepen is eigenlijk wel welkom, want aan de kant van de good guys is er eigenlijk alleen sprake van helden in de meest normale zin. Aan de zijde van de bad guys is er de Winter Soldier, die op meer dan één manier weet duidelijk te maken dat er van het fantasy-niveau uit de vorige film nog aardig wat is meegekomen naar het vervolg. Deze mysterieuze huurling, die werkt voor een initieel wat onduidelijk te identificeren organisatie, is al decennia actief en weet daardoor het verhaal uit The First Avenger opnieuw aan te stippen.

Want hoewel The Winter Soldier een ander type film is (spionage-actiethriller in plaats van een 'period piece') en verhaalt over een andere situatie (interne strubbelingen en wereldterrorisme in plaats van een specifieke strijd in een oorlog), zijn de banden met de eerste film nog duidelijk aanwezig. De titulaire wintersoldaat met zijn oorsprong helpt hierbij, maar ook enkele terugblikken en andere niet nader te noemen connecties verwijzen terug naar het avontuur in de Tweede Wereldoorlog. Het zorgt ervoor dat de actie in dit verhaal, die ruim en in voldoende spektakel aanwezig is, een goede ondergrond heeft. Ook de rol van S.H.I.E.L.D., die als rode draad in enkele andere films verweven was, zorgt voor een goede aansluiting. De gebeurtenissen in dit verhaal zouden zelfs een grote impact kunnen hebben op de televisietak van Marvels Cinematic Universe, in de vorm van wijzigingen in de serie Agents of S.H.I.E.L.D. Al met al is het verhaal van Rogers' tweede avontuur allesbehalve incidenteel en dat is prijzenswaardig.

Captain America: The Winter Soldier: Rogers in actie

Wat minder sterk is in dit verhaal is de Captain zelf. In zijn introductie werd hij neergezet als iemand die strijdt voor het goede en daarin kritisch is naar zijn meerderen. Iemand die zijn eigen plan trekt als hij denkt dat hij daar goed aan doet. Het leverde hem de heldenstatus op in The First Avenger en ook hier is het personage consistent. Misschien iets té consistent. Daarnaast is hij op sommige momenten weinig meer dan een effectieve vechtersbaas. Evans kan prima vechtscènes doen en daarin voldoende cool overkomen, maar nooit lijkt het alsof er ook maar enige kans is dat Rogers het onderspit delft. Neem daarbij het overmatige semi-toevallige kwijtraken-en-weer-terugvinden van zijn vibranium schild (hij gooit er nogal veel mee), en de realisatie ontstaat dat Captain America eigenlijk een beetje een eentonige held is. Het is gelukkig niet zo dat de film volledig op (of om) hem draait, maar iets meer drama rondom de centrale figuur zou helemaal zo gek nog niet zijn geweest.

Het geheel van The Winter Soldier is echter, gelukkig, een onderhoudend avontuur dat een belangrijk moment van het populaire Marvel Cinematic Universe in beeld brengt. Met een leuke teamvorming tussen Captain, Widow en Falcon, een serieuze dreiging met serieuze gevolgen en uitgebreide, zij het hevig op CGI leunende, actie, maakt de tweede Captain America-film volwaardig deel uit van de filmserie. Een derde film mag echter wel wat meer de diepte in.