FOK!focus: Grootste filmclichés

De banale dag nadert zijn einde. In je achterhoofd besef je dat de wereld wreed, het leven eindig en je bestaan louter bezigheidstherapie is. Je accepteert dit gegeven en besluit om wat van die bezigheid te consumeren. Daarom vat je het guitige plan op om een film te kijken. De mens is immers escapistisch ingesteld. Je vordert wat in de film en hebt het gevoel dat je het allemaal al eens gezien hebt. Hoe kan dit? denk je bij jezelf.

Omdat veel films, net als het echte leven, boordevol clichés zitten; doorspekt met dezelfde stereotypes, ideeën en ingrediënten. Af en toe smaakt het iets anders, maar het gerecht blijft hetzelfde. Daarom in deze FOK!focus een lijst van fameuze clichés plus een duiding waarom ze geschrapt moeten worden. Want iedereen hekelt voorspelbaarheid, toch? Let’s go!

5: Hoofdrolspelers die net niet doodgaan

ssss
Dit cliché komt veelal voor in actiefilms, maar ook sporadisch in andere genres. In het script is het meestal op dezelfde wijze geconstrueerd, met de volgende ingrediënten: onze ‘held’ bevindt zich in een lastige positie, een situatie waar hij nog amper uit kan komen. Hij wordt bedreigd door zijn ‘vijand’, die hem vaak onder schot houdt. De situatie is totaal geëscaleerd en de vijand heeft genoeg tijd om de held dood te schieten.

Het duurt echter nog even voordat hij iets doet, want hij voelt bijvoorbeeld de noodzaak om de held over zijn strapatsen te vertellen, of nog even een ‘wijze’ les mee te geven. Iets wat nét iets te lang duurt, want dan komt er een deus ex machina aan te pas en wordt de held op onverklaarbare wijze gered, terwijl de vijand kansen genoeg had om hem te vermoorden. Let maar eens op hoe vaak dit gebeurt.

Schrappen omdat:

Het saai en voorspelbaar is. Wanneer je een relatief conventionele film aan het kijken bent, en een dergelijke situatie doet zich voor, weet je dat het altijd goed afloopt met de held. Tenzij de film het einde nadert, wellicht gaat hij dan wel dood. Maar onze held aan het eind van de film laten doodgaan is inmiddels ook weer een cliché …

4: Geïdealiseerde seksscènes

sss

De seksscènes in Hollywood zijn erg grappig. Zo heb je het cliché dat de seks zich onder de dekens afspeelt, en dat terwijl ze gezamenlijk in een kamer vertoeven zonder enig ander gezelschap. Daarbij kreunt de vrouw welhaast altijd op monotone wijze, met dezelfde regelmaat. Dit ongeacht de hardheid van de stoten die ze moet incasseren. Naast het gekreun en gehijg bestaat ander geluid ook niet in het Hollywood seksuniversum. Krakende bedden, botten of andere lichaamsgeluiden? Zelden. Een hond die blaft? Nooit gehoord.

Tijdens een onenightstand zie je ook nauwelijks dat de acteur problemen heeft met een condoom omdoen. Sterker nog, je ziet vrijwel nooit een condoom in beeld. En nooit floept het edele geslachtsdeel uit de schaamspleet. Kortom: seks verloopt altijd als een geoliede machine. Ging het in het echte leven maar zo gemakkelijk.

Schrappen omdat:

Het niet geil is. Gezien het feit dat het te geromantiseerd is om echt erotisch te zijn, ontbreekt mij de functie van de seksscènes. Wanneer het belangrijk is, voor het verloop van het verhaal, om te weten wie met wie sekst, kun je ze beter zoenend in een kamer filmen en die laffe seksscène overslaan. Louter een suggestie wekken volstaat.

3: Het ‘perfecte’ gezin

Het is een ieder vast wel opgevallen dat het de hoofdpersoon in de meeste Hollywoodfilms qua gezin voor de wind gaat. Doorgaans heeft hij hyperschattige kindertjes, die allemaal een geweldig karakter hebben en constant met een grimas op hun gezicht te zien zijn. En zelfs hun mindere kanten worden weggehoond door de manier waarop ze geportretteerd worden.

Daarnaast is de vrouw altijd beeldschoon. Qua gezicht en eveneens qua lichaam, hoeveel kindertjes ze ook heeft uitgescheten, nergens vetrollen op de buik en zo strak als een atleet. Vaak zie je het gezin in de beginscènes van de film, voordat de ‘held’ aan zijn queeste gaat beginnen. Dit om extra feeling te kweken, zodat het publiek beseft hoeveel hij opgeeft.

Schrappen omdat:

Er een manipulatief schoonheidsideaal wordt gecreëerd. Op deze manier wordt de illusie gewekt dat in het echte leven elk gezin mooi en perfect is, terwijl dat niet bepaald een waarheidsgetrouw beeld is. De meeste kinderen zijn ettertjes in het echte leven. Bovendien is de gemiddelde mens doorsnee qua uiterlijk. Een blik in de spiegel, je denkt: ‘meeh’ en wordt een beetje verdrietig. En dat allemaal door Hollywood!

2: Welbespraaktheid van de personages

Iedereen die wel eens naar buiten gaat en zich, al dan niet gedwongen, tussen andere individuen mengt, heeft een gesprek gevoerd of een conversatie van anderen moeten aanhoren. Vaak larderen deze conversaties zich met gestamel (zoals eeeuhhh), gehoest, geschraap en andersoortige mankementen. Er zijn vrij weinig mensen die echt eloquent, zonder dergelijke storingen, hun woorden etaleren.

Behalve in cinema natuurlijk. Iedereen spreekt daar duidelijk en bespraakt, en een ‘eeeuh’ of ander gestamel komt zelden voor. Tenzij het natuurlijk in het belang is om het karakter op een bepaalde wijze neer te zetten. Maar dan wordt het op een zeer geforceerde manier gedaan en ontbreekt enig realisme.

Schrappen omdat:

Niet schrappen! Stamelende mensen zijn irritant en ik kan het weten als stamelaar pur sang.

1: In sportfilms wint het team dat we volgen uiteindelijk altijd

Dit is wellicht de meest herkenbare van allemaal. In sportfilms gaat het doorgaans op deze wijze: je hebt een team dat totaal niet functioneert en bijna alle wedstrijden verliest. Meestal hebben ze ook veel onderlinge conflicten, maar dan komt er plots een nieuwe coach. Een coach die eerst wordt gehekeld, doch later waardering krijgt omdat hij volhardend is. Ze beginnen wedstrijden te winnen en alles loopt op rolletjes. Maar dan gebeurt er plots iets tragisch.

Iemand uit het team gaat bijvoorbeeld dood, of wordt ziek. De moed zakt ze in de schoenen. Dan komt er een emotionele redevoering, meestal door de coach, en worden ze getriggerd de laatste wedstrijd te winnen. Hetgeen ze ook doen, zelfs al hebben ze de underdogpositie. Eind goed, al goed. 

Schrappen omdat:

De gehele suspense verdwijnt. Er zijn echter wel sportfilms waarin de hoofdpersoon zijn team aan het eind van de film wél verliest, maar dan wordt dat nog op een zeer romantische manier gebracht zodat iedereen er vrede mee heeft. Breng het liever op een manier waarop het de kijker ontevreden achterlaat.